Bevolkingsdiagram

Bevolkingsdiagrammen zijn handige plaatjes die laten zien hoe een bevolking is opgebouwd. Ze geven informatie over het aantal mensen in verschillende leeftijdsgroepen en hoeveel jongens en meisjes er zijn. Dit soort diagrammen helpen ons om te begrijpen hoe een land of gebied eruitziet qua mensen. In dit artikel leggen we uit wat bevolkingsdiagrammen precies zijn, waarom ze belangrijk zijn en hoe je ze kunt lezen. Zo leer je stap voor stap hoe je deze diagrammen kunt gebruiken voor aardrijkskunde.

Wat zijn bevolkingsdiagrammen en waarom zijn ze belangrijk?

Een bevolkingsdiagram, ook wel bevolkingspiramide genoemd, is een grafiek die laat zien hoeveel mensen er in een land of gebied wonen, verdeeld over leeftijd en geslacht. Vaak zie je links de jongens en mannen en rechts de meisjes en vrouwen. De leeftijdsgroepen staan meestal onder elkaar, van jong naar oud. Zo krijg je een duidelijk beeld van de samenstelling van de bevolking.

Bevolkingsdiagrammen zijn belangrijk omdat ze laten zien hoe een bevolking verandert. Bijvoorbeeld, als er veel jonge mensen zijn, kan dat betekenen dat er veel kinderen worden geboren. Is er juist veel oudere mensen, dan kan dat betekenen dat de bevolking vergrijst. Dit helpt landen om plannen te maken voor scholen, ziekenhuizen en werk. Ook kunnen ze voorspellen hoe de bevolking in de toekomst zal groeien of krimpen.

Daarnaast helpen bevolkingsdiagrammen om verschillen tussen landen te begrijpen. In sommige landen zie je een brede basis met veel jonge mensen, bijvoorbeeld in ontwikkelingslanden. In andere landen is de basis smaller en zijn er meer oudere mensen, zoals in veel rijke landen. Dit verschil zegt iets over de economie, gezondheid en levensverwachting in die landen.

Soorten bevolkingsdiagrammen

Bevolkingsdiagrammen, ook wel bevolkingspiramides genoemd, geven in één oogopslag weer hoe de bevolking van een land is opgebouwd naar leeftijd en geslacht. De vorm van zo’n diagram zegt veel over de demografische situatie van een land. Er zijn grofweg drie hoofdvormen te onderscheiden: de piramidevorm, de granaatvorm en de urnevorm.

De piramidevorm is te herkennen aan een brede basis en een smalle top. Deze vorm geeft aan dat er veel jonge mensen zijn en relatief weinig ouderen. Dit wijst op een hoge geboortecijfer en een lage levensverwachting. Zulke diagrammen zie je vaak in ontwikkelingslanden waar de bevolking nog snel groeit. Voorbeelden hiervan zijn Nigeria en Afghanistan.

De granaatvorm – soms ook klokvorm genoemd – heeft rechte zijkanten en een afgerond middenstuk. Deze vorm duidt op een stabiele bevolkingsopbouw, waarbij het aantal geboortes ongeveer gelijk is aan het aantal sterfgevallen. De bevolking groeit nog, maar niet snel. Deze vorm komt voor in landen die in ontwikkeling zijn en waarin de levensverwachting stijgt, zoals Brazilië en Indonesië.

Ten slotte is er de urnvorm, te herkennen aan een smalle basis en een bredere bovenkant. In dit type diagram is duidelijk te zien dat er steeds minder jongeren zijn en juist veel ouderen. Dit wijst op een lage geboortecijfer en vergrijzing. Zulke diagrammen vind je in welvarende landen met een krimpende bevolking, zoals Duitsland, Japan en ook Nederland.

Deze drie diagramvormen geven niet alleen inzicht in de huidige bevolkingssituatie, maar helpen ook bij het voorspellen van toekomstige ontwikkelingen, zoals vergrijzing, migratie of de behoefte aan zorg en onderwijs.

Oefenvragen

1. Wat laat een bevolkingsdiagram zien?
2. Waarom is het belangrijk om te weten hoeveel jonge en oude mensen er in een land wonen?
3. Hoe herken je in een bevolkingsdiagram dat er veel kinderen worden geboren?
4. Wat betekent het als een bevolkingsdiagram een smalle basis en een brede top heeft?
5. Waarom staan jongens en meisjes meestal apart in een bevolkingsdiagram?