Basisbehoeften

Wat zijn basisbehoeften?

Basisbehoeften zijn dingen die alle mensen nodig hebben om te kunnen leven en een goed leven te hebben. Denk aan eten, een huis, school en een dokter. Iedereen ter wereld heeft deze dingen nodig, of je nu in Nederland woont of in een ander land. Bij aardrijkskunde kijken we naar basisbehoeften om te begrijpen waarom mensen ergens gaan wonen, waarom ze soms verhuizen, en hoe landen zich ontwikkelen.

Welke basisbehoeften zijn er?

Voedsel en water

Zonder eten en drinken kan niemand overleven. Daarom wonen mensen vaak op plekken waar genoeg water is en waar je eten kunt verbouwen. Vroeger ontstonden veel eerste dorpen en steden langs rivieren, zoals de Nijl of de Eufraat. Daar was vruchtbare grond en zoet water. Ook nu nog wonen er meer mensen in gebieden waar genoeg voedsel en water is. In droge of koude gebieden wonen vaak minder mensen.

Huisvesting

Iedereen heeft een veilige plek nodig om te slapen en te wonen: een huis of ander onderdak. Je huis beschermt je tegen regen, kou of hitte. In berggebieden bouwen mensen huizen op plekken waar het niet te koud is, en in de woestijn maken mensen huizen die koel blijven.

Onderwijs

School is belangrijk om te leren lezen, schrijven en nieuwe dingen te ontdekken. Door onderwijs kun je later een baan krijgen en goed voor jezelf zorgen. Gebieden met goede scholen trekken meer mensen aan. Als er weinig onderwijs is, blijft armoede vaak bestaan.

Gezondheidszorg

Ziekenhuizen en dokters helpen mensen gezond te blijven. Als er goede zorg is, leven mensen vaak langer en worden minder baby’s ziek. Gebieden zonder goede zorg zijn kwetsbaarder. Daarom verhuizen mensen soms naar een plek waar wel goede ziekenhuizen zijn.

Waarom zijn basisbehoeften belangrijk?

• Ze bepalen waar mensen gaan wonen. Mensen wonen graag op plekken waar alle basisbehoeften aanwezig zijn. Een voorbeeld is de Randstad in Nederland: daar is water, vruchtbare grond, vervoer en bescherming tegen overstromingen. In woestijnen of hoge bergen wonen vaak weinig mensen, omdat het daar moeilijk is om te leven.

• Ze zorgen voor migratie. Als mensen in hun eigen land of dorp niet genoeg eten, water of veiligheid hebben, gaan ze vaak op zoek naar een betere plek. Dat noemen we migratie. Dit gebeurt bijvoorbeeld door oorlog, droogte of armoede.

• Ze helpen bij economische groei. Als mensen genoeg eten hebben, een huis, school en zorg, dan kunnen ze zich richten op werk, kunst of technologie. Zo worden gebieden rijker. Rijke gebieden kunnen vervolgens weer beter zorgen voor de basisbehoeften van hun inwoners. Dit zorgt voor een positieve spiraal.

Hoe kun je basisbehoeften meten?

Aardrijkskundigen gebruiken indicatoren om te meten hoe goed een land of gebied in de basisbehoeften voorziet. Een indicator is een soort meetinstrument, een getal of cijfer dat iets zegt over hoe goed het ergens gaat. Maar de basisbehoeften zelf, zoals voedsel en gezondheidszorg, zijn niet makkelijk direct te meten. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar zeggen: “Er is genoeg voedsel” of “De zorg is goed”, want dat verschilt per persoon en per situatie.

Iedereen heeft andere hoeveelheden eten nodig, en de kwaliteit van het voedsel is ook belangrijk. Gezondheidszorg is nog breder: het gaat niet alleen om ziekenhuizen, maar ook om medicijnen, schoon water en of mensen op tijd hulp krijgen. Daarom gebruiken we indicatoren die ons helpen om toch een beeld te krijgen: Voor voedsel kun je bijvoorbeeld kijken naar het aantal mensen dat ondervoed is of naar toegang tot schoon drinkwater. Voor huisvesting kijk je of mensen in goede huizen wonen of juist in krottenwijken. Bij onderwijs gebruik je vaak het aantal mensen dat kan lezen en schrijven (analfabetisme) of het gemiddeld aantal schooljaren. Voor gezondheidszorg kun je kijken naar hoe oud mensen gemiddeld worden (levensverwachting) of hoeveel baby’s kort na de geboorte overlijden (zuigelingensterfte).

Met deze indicatoren kun je landen of gebieden met elkaar vergelijken en zien waar nog hulp of verbetering nodig is.