Natuurlijke bevolkingsgroei

Natuurlijke bevolkingsgroei is een belangrijk begrip binnen de aardrijkskunde. Het vertelt ons hoe de bevolking van een gebied verandert door het aantal geboorten en sterfgevallen. Voor leerlingen van vmbo-1 en vwo-1 is het handig om te begrijpen wat natuurlijke bevolkingsgroei precies betekent, hoe het berekend wordt en welke rol het geboortecijfer en sterftecijfer daarin spelen. In dit artikel leggen we deze begrippen stap voor stap uit, zodat je ze goed kunt toepassen bij het bestuderen van demografische veranderingen en de leefomgeving van mensen.

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei en hoe wordt het berekend?

Natuurlijke bevolkingsgroei betekent de verandering in het aantal mensen in een gebied door het verschil tussen het aantal geboorten en het aantal sterfgevallen. Het gaat dus alleen om wat er van binnenuit gebeurt, zonder rekening te houden met migratie, zoals immigratie of emigratie. Als er meer mensen geboren worden dan dat er overlijden, groeit de bevolking natuurlijk. Is het andersom, dan krimpt de bevolking.

Om de natuurlijke bevolkingsgroei te berekenen, gebruik je het geboortecijfer en het sterftecijfer. Het geboortecijfer is het aantal geboorten per 1000 inwoners per jaar. Het sterftecijfer is het aantal sterfgevallen per 1000 inwoners per jaar. Door het sterftecijfer af te trekken van het geboortecijfer, krijg je het percentage natuurlijke bevolkingsgroei. Bijvoorbeeld: als het geboortecijfer 12 is en het sterftecijfer 8, dan is de natuurlijke bevolkingsgroei 4 per 1000 inwoners.

Deze berekening helpt bij het begrijpen van de demografische transitie, een proces waarbij landen veranderen in hun geboortecijfers en sterftecijfers door bijvoorbeeld betere gezondheidszorg en leefomstandigheden. Zo kun je ook zien hoe de leefomgeving en de leefbaarheid van een gebied invloed hebben op de natuurlijke bevolkingsgroei. Een gezonde leefomgeving zorgt vaak voor een lager sterftecijfer en soms ook voor een lager geboortecijfer.

Invloed van geboortecijfer en sterftecijfer op bevolkingsgroei

Het geboortecijfer en sterftecijfer zijn de belangrijkste factoren die de natuurlijke bevolkingsgroei bepalen. In gebieden met een hoog geboortecijfer groeit de bevolking snel. Dit komt vaak voor in ontwikkelingslanden waar bijvoorbeeld kindersterfte nog hoog is en gezinnen meer kinderen krijgen om zeker te zijn dat er genoeg overleven. Ook speelt het vruchtbaarheidscijfer een rol: dit is het gemiddelde aantal kinderen dat een vrouw krijgt in haar leven.

Het sterftecijfer kan door verschillende factoren worden beïnvloed, zoals de levensverwachting, de kwaliteit van de gezondheidszorg en de leefomgeving. In gebieden met een goede gezondheidszorg en een schone leefomgeving is het sterftecijfer vaak laag. Daardoor groeit de bevolking sneller, vooral als het geboortecijfer ook hoog blijft. In landen waar de levensverwachting stijgt en kindersterfte daalt, zie je vaak een snelle bevolkingsgroei.

Door veranderingen in het geboortecijfer en sterftecijfer verandert ook de bevolkingspiramide, een grafiek die laat zien hoe de bevolking is verdeeld over verschillende leeftijden. Bij een hoge natuurlijke bevolkingsgroei zie je een brede basis in de piramide, omdat er veel kinderen zijn. Dit heeft gevolgen voor de leefomgeving en het beleid, omdat er bijvoorbeeld meer scholen en gezondheidszorg nodig zijn. Het is daarom belangrijk dat lokaal en regionaal beleid rekening houdt met deze demografische veranderingen om de leefbaarheid te verbeteren.

Natuurlijke bevolkingsgroei is een basisbegrip dat helpt om te begrijpen hoe bevolkingen veranderen zonder migratie mee te rekenen. Door het verschil tussen geboortecijfer en sterftecijfer te bekijken, kun je zien of een bevolking groeit of krimpt. Deze veranderingen hebben invloed op de leefomgeving, de voorzieningen en het beleid in een gebied. Voor leerlingen is het belangrijk om deze begrippen goed te kennen, omdat ze veel terugkomen in aardrijkskunde en maatschappijleer. Zo kun je beter begrijpen hoe mensen samenleven en hoe hun leefomgeving verandert.

Oefenvragen

1. Wat betekent natuurlijke bevolkingsgroei?
2. Hoe bereken je de natuurlijke bevolkingsgroei met het geboortecijfer en sterftecijfer?
3. Waarom kan een land met een hoge levensverwachting een lagere natuurlijke bevolkingsgroei hebben?
4. Wat is het verband tussen de natuurlijke bevolkingsgroei en de bevolkingspiramide?
5. Noem twee factoren die het sterftecijfer kunnen beïnvloeden.

Deze vragen helpen je om de belangrijkste punten over natuurlijke bevolkingsgroei te oefenen en beter te begrijpen. Succes!